რა არის ატომური სვოპები და ვინ იყენებს მათ
ატომური სვოპები არის მექანიზმები კრიპტოვალუტების უსაფრთხო P2P– გაცვლისთვის. ისინი ორმხრივ სმარტ–კონტრაქტებს ეფუძნება, ამიტომ გარიგებაში მესამე მხარე გამოირიცხება.
ატომური (ანუ „არაყოფადი“) სვოპი არის სხვადასხვა ბლოკჩეინზე „მაცხოვრებელი“ კრიპტოვალუტების გაცვლის რამდენიმე DEX–მექანიზმიდან ერთ-ერთი. ეს არის ქსელური ვაჭრობა ქსელის მომხმარებელთა ერთმანეთთან უშუალო ურთიერთქმედების ფილოსოფიით. მონეტების მფლობელებს შეუძლიათ მათი უშუალოდ ერთმანეთში გაცვლა ბირჟის მომსახურების გარეშე.
როგორ მუშაობს ატომური სვოპი?
სვოპის სმარტ–კონტრაქტები იქმნება Lightning Network-ის მეორე დონის გადახდის არხებში, 1 სატოშის ოდენობის საკომისიოს გადარიცხვით.
მომხმარებლის ურთიერთქმედების ალგორითმი შემდეგია:
1. ორი ადამიანი თანახმაა გაცვალონ თავიანთი მონეტები ორივე მხარისთვის ხელსაყრელი კურსით. დავუშვათ, რომ მომხმარებელი ჯონი სთავაზობს BTC-ს BCH-ის სანაცვლოდ, რომელიც მომხმარებელს მაიკლს აქვს.
2. ჯონი დებს ბიტკოინის დეპოზიტს კონტრაქტის მისამართზე, რომელიც მოქმედებს როგორც დროებითი საცავი.
3. როდესაც მონეტები შემოდის ამ საცავში, სმარტ–კონტრაქტი ავტომატურად წარმოქმნის Hashlock Key (ჰეშის დაბლოკვის გასაღები) BTC-ზე წვდომისთვის.
4. ჯონი გასაღების დახურულ ვერსიას უგზავნის მაიკლს, რითაც ადასტურებს, რომ მისი მხრიდან კონტრაქტი შესრულებულია.
5. მაიკლი იყენებს მიღებულ გასაღებს თავისი კონტრაქტის შესაქმნელად და აგზავნის BCH-ს.
6. გადარიცხვის შესრულების შემდეგ, მაიკლი იღებს თავის დახურულ Hashlock Key–ს და უგზავნის ჯონს.
7. Bitcoin Cash და Bitcoin დაბლოკილია „სეიფებში“, ორივე მხარე კი ადასტურებს, რომ მათ შეასრულეს ვალდებულებების თავისი ნაწილი.
8. ჯონი და მაიკლი ცვლიან დროებითი საცავების ორიგინალურ (ღია) გასაღებს და იღებენ ფულის აღების უფლებას.
ატომური სვოპის რეალიზების სქემა. წყარო: Github
მხარეები შეიძლება წინასწარ შეთანხმდნენ დამატებითი „დროის გასაღების“ გამოყენებაზე. ის საჭიროა, თუ არ ხართ დარწმუნებული, რომ კონტრაქტი სწრაფად შესრულდება. გააქტიურებული Timelock Key მონიტორინგს გაუწევს მოქმედებების ქრონომეტრაჟს: თუ რომელიმე მხარე არ შექმნის გადარიცხვის კრიპტოგრაფიულ მტკიცებულებას შეთანხმებულ ვადაში, დეპონირებული თანხები დაუბრუნდება მფლობელს.
ატომური სვოპის თავისებურება ის არის, რომ კონტრაქტი მხოლოდ სრული გაცვლის შემთხვევაში სრულდება. თუ თანხები არ მიიღება რომელიმე მხრიდან, ან მიიღება დეკლარირებულის არატოლი ოდენობით, მაშინ ყველა მონეტა უბრუნდება მათ მფლობელებს. თაღლითობის რისკი გამორიცხულია.
ვისთვისაა ხელსაყრელი ატომური სვოპის გამოყენება?
ატომური სვოპები გამოიყენება მათ მიერ, ვისაც არ სურს მესამე მხარის ჩართვა ტრანზაქციაში.
ეს შეიძლება იყოს:
1. მოვაჭრეები, რომლებიც რატომღაც არ ენდობიან ცენტრალიზებული ბირჟის ინფრასტრუქტურას.
2. ჰოლდერები, რომლებსაც არ სურთ KYC პროცედურის გავლა კონტროლირებად პლატფორმებზე. მაგრამ ღრუბლოვანი სერვერების სერვისების გამოყენების შემთხვევაში, ანონიმურობა ამ შემთხვევაში პირობითი იქნება.
3. ალტკოინების მფლობელები, რომლებსაც არ სურთ (ან არ შეუძლიათ) გამოიყენონ სტეიბლკოინი ან ფიატი, როგორც შუალედური მონეტა კონვერტაციისთვის.
ბლოკჩეინებს შორის ყველა გადარიცხვა ხდება პირადი საფულეებიდან შუამავლებისა და დამკვირვებლების გარეშე. ამასთან, არ არის საჭირო ერთმანეთის ნდობა, რადგან კონტრაქტის შესრულებისას ყველა რისკი გამორიცხულია.
სვოპის მეშვეობით ტრანზაქციები უფრო სწრაფია, ვიდრე საბირჟო , ხოლო საკომისიოს გამოქვითვა მინიმალურია.
არაყოფადი სვოპის გამოყენებას ორი მნიშვნელოვანი მინუსი აქვს:
1. შესაძლებელია მხოლოდ კრიპტოვალუტების გაცვლა, რომლებსაც აქვთ დაშიფვრის იგივე ალგორითმი. მაგალითად, შეგიძლიათ გადაცვალოთ Zcash Comodo-ზე, რადგან მათ აქვთ იგივე Equihash ალგორითმი. მაგრამ შეუძლებელია Litecoin-ის (Scrypt) გაცვლა Monero-ზე (CryptoNight). თუმცა შესაძლო წყვილების გაზრდის პროექტები ახლა აქტიურ ტესტირებას გადიან.
2. გაცვლის განსახორციელებლად, თქვენს მოწყობილობაზე უნდა აამოქმედოთ გასაცვლელი მონეტების ბლოკჩეინების სრულფასოვანი ნოდები. მაგრამ ეს პრობლემაც უკვე მოგვარებადია: არის სერვისები, რომლებიც ამ მიზნით ღრუბლოვან სერვერებს სთავაზობენ.
ატომური სვოპის განხორციელება შესაძლებელია DEX-პლატფორმებზე (Uniswap, Atomic DEX, Sushi Swap), ღრუბლოვანი სერვისების მეშვეობით (მაგალითად, Atomic Papas) ან აპარატული საფულის მობილური აპის (Ledger) გამოყენებით.
