ტრეიდერის დღიური: ვაწარმოოთ თუ არა?

გამოცდილი ტრეიდერების უმეტესობა თვლის, რომ წარმატებული ვაჭრობისთვის აუცილებელია არა მხოლოდ ტექნიკური და ფუნდამენტური ანალიზის შედეგების ზუსტი ინტერპრეტაცია, არამედ სავაჭრო დისციპლინა და გრაფიკების წაკითხვა. ტრეიდერის დღიური ან ჟურნალი სავაჭრო დისციპლინის შენარჩუნებასა და საბირჟო ან საინვესტიციო გარიგებების ზედმიწევნით დოკუმენტირების პროცედურაში ერთ-ერთი საკვანძო ელემენტია.

ტრეიდერის დღიურის (ჟურნალის) წარმოება შესაძლებელია ნებისმიერ ფორმატში, რომელიც მისი მფლობელისთვის ყველაზე მოსახერხებელია. სავაჭრო ჟურნალები და დღიურები არსებობს:

• ქაღალდის - არაეფექტური ფორმატი, რომელიც, ხელით დამუშავების გამო, დიდ დროს მოითხოვს;

• სავაჭრო იდეების, მოსაზრებების, პროგნოზების აუდიოჩაწერა მიკროფონის ან გარნიტურის მეშვეობით;

• საკუთარი პროგნოზების ვიდეოჩაწერა. ეს ფორმატი ასევე უპრიანია პირადი ბლოგინგისთვის, სოციალური მედიის ჯგუფებისთვის ან პოდკასტებისთვის;

• Excel-ის ცხრილის სახით, სავაჭრო გარიგებების რეესტრთან ერთად;

• სპეციალიზებული ვებსერვისებისა და პლატფორმების გამოყენება (TraderSync, Tradezella, DailyFX, Tradervue, TradesViz, TradeBanch და ა.შ.);

• TradingView-ის ან სავაჭრო ტერმინალების ჩაშენებული ინსტრუმენტარიუმის გამოყენება (დღიურისა და გრაფიკების ანალიზის კომბინაცია).

ახლა ყველაზე პოპულარული ფორმატები ბოლო სამი ვარიანტია. თუ სპეციალიზებული სერვისები, როგორც წესი, ფასიანია, TradingView-სა და Excel-ის უფასო პაკეტი არის ფორმატები, რომლებიც ხარჯებს არ საჭიროებს.

ტრეიდერი თავად წყვეტს, დღიურის რომელი ფორმატი აირჩიოს. მთავარია, რომ მისი ფორმატი ხელს უწყობდეს შემდეგი მიზნების მიღწევას:

• ნებისმიერ დროს ბაზრის მოძრაობისა და აქტივების ფასების, პოზიციებში შესვლისა და გასვლის პროგნოზების რეტროსპექტივის განხორციელება;

• სავაჭრო სისტემის, სტრატეგიისა და პროგნოზირების მეთოდებში/ინსტრუმენტებში არსებული შეცდომების გამოვლენა და მათი კორექტირება მომავალში შეცდომების გამეორების თავიდან ასაცილებლად.

• ვაჭრობის სისტემატიზაცია: სანამ ვაჭრობა სისტემატიზებული არ არის, ეს მხოლოდ კაზინოს დამარცხების მცდელობაა;

• სავაჭრო სისტემისა და სტრატეგიის გაუმჯობესება: ტრეიდერი უფრო რაციონალურად მოქმედებს, როდესაც ის სავაჭრო  პარამეტრებსა და დეტალებამდე გააზრებულ მეთოდოლოგიაში  დარწმუნებულია. თუ ტრეიდერი აფიქსირებს გარიგებებთან დაკავშირებულ, მიმდინარე საბაზრო პირობებსა და საკუთარ პროგნოზებსა თუ იდეებს, ის შეძლებს დაინახოს, რომ დროთა განმავლობაში, მისი ვაჭრობა გაუმჯობესდება;

• დისციპლინის გაუმჯობესება. ტრეიდერის დღიური არის შეუცვლელი დამხმარე საშუალება, რომელიც დაბნეულობისა და სპონტანურობის აღმოფხვრის მიზნით შეიქმნა. მასში ტრეიდერი აფიქსირებს, რა პირობებში გადაწყვიტა პოზიციაში შესვლა, რა ქმედებებია გათვალისწინებული, ყველაფერი გეგმის მიხედვით მიდის თუ არა, რატომ და როდის უნდა დაიხუროს გარიგება და ა.შ. თუ რამე გეგმის მიხედვით არ მიდის, ტრეიდერს ეძლევა შესაძლებლობა, დაადასტუროს თავისი მეთოდოლოგიის სისწორე ან დააკორექტიროს ის.

როგორც წესი, სავაჭრო ოპერაციების  (ღია და დახურული გარიგებების) რეესტრი Excel-ის ფორმატში ინახება და შეიცავს სვეტებს შემდეგი ინფორმაციით (თითოეული ტრეიდერისთვის ის შეიძლება არსებითად განსხვავდებული იყოს):

• პოზიციის გახსნის თარიღი;

• შეძენილი მონეტების რაოდენობა;

• კრიპტოვალუტის ტიკერი (მაგ. BTC) ან სავალუტო წყვილი (მაგ. BTC/USDT);

• მიმართულება (ლონგი/შორთი);

• ბირჟის დასახელება, სადაც შედგა გარიგება;

• შესვლის ფასი;

• გარიგების თანხა;

• მნიშვნელობა stop-loss ან take-profit ორდერისთვის;

• პოზიციის დახურვის თარიღი;

• გარიგების დახურვის ფასი;

• საბირჟო კომისიის ოდენობა და პროცენტი;

• მოგების/ზარალის ოდენობა (P&L);

• მოგების/ზარალის პროცენტი (P&L %);

• შენიშვნები და გარიგებების ჟურნალი.

ტრეიდერები TradingView-ის ჩანაწერზე ბმულს "შენიშვნების" სვეტში  ამატებენ. ჩანაწერი შეიცავს გრაფიკის მიმოხილვას კონკრეტულ თაიმფრეიმზე კომენტარებითა და აქტივის ღირებულების შემდგომი მოძრაობის პროგნოზით. ზოგიერთი ტრეიდერი ბმულის ნაცვლად სკრინშოტს ამატებს, რათა მთელი ინფორმაცია გარიგების  შესახებ ერთ ადგილზე იყოს თავმოყრილი. ამ ფორმატში ტრეიდერები თავად ირჩევენ, რა სასარგებლო ინფორმაცია და რა ფორმატში უნდა ახლდეს თითოეულ ტრანზაქციას. აღწერილი ვარიანტი საკმაოდ თვითნებური და მოქნილია.

იმისათვის, რომ ტრეიდერის დღიური უფრო სასარგებლო იყოს, უნდა დაელოდოთ გარკვეულ დროს (დაახლოებით ექვსი თვე ან წელი), როდესაც მასში მნიშვნელოვანი რაოდენობით დახურული გარიგებები და პროგნოზები დაგროვდება.

დღიურში არსებული ჩანაწერები დაგეხმარებათ მნიშვნელოვანი დასკვნების გამოტანაში:

1. ტრეიდინგისთვის ყველაზე მომგებიანი ბაზრების განსაზღვრა. გამოიყენეთ დღიური სხვადასხვა ბაზარზე თქვენი ვაჭრობის ეფექტურობის მონიტორინგის ჩანაწერებისთვის. თუ გარიგებები მარჟინალურ ბაზარზე სტაბილურ მოგებას არ იძლევა, სპოტურზე კი, პირიქით, მომგებიანია, ეს არის სიგნალი იმისა, რომ ტრეიდერმა უნდა ივაჭროს იქ, სადაც მისთვის უფრო კომფორტულია და წარმატებით დახურული გარიგებები მეტია.

2. ტრეიდინგისთვის საუკეთესო თაიმფრეიმების განსაზღვრა. თუ სავაჭრო ჟურნალის ხანგრძლივი წარმოების შედეგად ირკვევა, რომ პროგნოზები მცირე თაიმფრეიმებზე (30m, 1h) არც ძალიან ზუსტი იყო და არც მომგებიანი, ხოლო უფრო დიდზე (4h, 1d), პირიქით, ზუსტი და მომგებიანი გამოდგა, ამას ყურადღება უნდა მიაქციოთ. ეს არის ნათელი სიგნალი იმისა, რომ ტრეიდერმა სავაჭრო სისტემას უნდა გადახედოს და მცირე თაიმფრეიმებზე გარიგებების რაოდენობა შეამციროს, რათა მინიმუმამდე დაიყვანოს ზარალი და გაზარდოს მოგება.

3. პერსონალური პროგრესის მონიტორინგი. დღეში სავაჭრო ოპერაციების მომგებიანობის, მათი რაოდენობის, პოზიციის შენარჩუნების პერიოდისა და სხვა პარამეტრების  გრაფიკის აგება საშუალებას მოგცემთ, თვალყური ადევნოთ თქვენს პროგრესს დროთა განმავლობაში. ასეთი სტატისტიკა შთააგონებს ტრეიდერს, იმოქმედოს იმაზე უკეთ, ვიდრე მანამდე. მაგალითად, ერთ-ერთი აღმოჩენა შეიძლება იყოს ის, რომ ყველაზე ცოტა გარიგება ყველაზე მომგებიან დღეებში დაიხურა. დღიური გვეხმარება იმის დანახვაში, რომ საშუალოსტატისტიკური თვე შედგება რამდენიმე წარმატებული და მომგებიანი დღისგან, ბევრი დღისგან უმნიშვნელო მოგებით და რამდენიმე წამგებიანი დღისგან. ეს ნორმალურია. არც ერთმა ტრეიდერმა არ იცის, როგორ ივაჭროს 100%-ით პლუსში.

4. გეგმების შედგენა მომავალი საანგარიშო პერიოდისთვის. სავაჭრო დღიური, დახურული გარიგებების რეესტრთან ერთად,  შუალედური შედეგების გასაანალიზებლად და მომავალი საანგარიშო პერიოდისთვის (კვარტალი, ნახევარი წელი, წელი) გეგმების შესადგენად საუკეთესო ინსტრუმენტია. შემდგომში, შესაძლებლობა ექნება ამ გეგმებისა და მათი განხორციელების გაანალიზება: როგორ შესრულდა ისინი, რა შეცდომები დაუშვა ტრეიდერმა და როგორ უნდა გამოსწორდეს ისინი.

სავაჭრო ჟურნალის რეგულარულად წარმოება დაეხმარება ტრეიდერს, უფრო ეფექტურად შეამოწმოს კანონზომიერებებისა და საბაზრო ტრენდების ინტერპრეტაციის სისწორე, მისი სავაჭრო სისტემისა და სტრატეგიის წარმატება, ასევე მათ შედეგად მიღებული  მოგება.